Το «Εργαστήριο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Μελέτης της Σχολικής Ζωής» (Ε.Ε.Ε.Μ.Σ.Ζ.) / «Laboratory of Educational Research and Study of School Life» του Τμήματος Φιλοσοφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων ιδρύθηκε με το ΦΕΚ 3824/Β’/9-9-2020. Προέρχεται από τη συγχώνευση δύο Εργαστηρίων, συγκεκριμένα του «Εργαστηρίου Εμπειρικής Εκπαιδευτικής Έρευνας» (π.δ. 332/6-11-2002, Α΄ 279) και του «Εργαστηρίου Μελέτης και Έρευνας της Διδασκαλίας και Αξιολόγησης της Γλώσσας στην Εκπαίδευση» (π.δ. 332/6-11-2002, Α΄ 279) του Τμήματος.
Το «Εργαστήριο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Μελέτης της Σχολικής Ζωής» εξυπηρετεί τις εκπαιδευτικές και ερευνητικές ανάγκες στα γνωστικά αντικείμενα της παιδαγωγικής επιστήμης, με έμφαση στη διαπολιτισμική παιδαγωγική, στη συγκριτική έρευνα στην εκπαίδευση και στην εφαρμογή ανθρωπολογικών οπτικών σε θέματα μάθησης, αγωγής και κοινωνικοποίησης.
Σκοπός του «Εργαστηρίου Εκπαιδευτικής Έρευνας και Μελέτης της Σχολικής Ζωής» είναι η κάλυψη ερευνητικών και επιστημονικών αναγκών στο πεδίο της εμπειρικής εκπαιδευτικής έρευνας με έμφαση σε μικρομεθοδολογικές προσεγγίσεις στην καθημερινότητα της σχολικής ζωής στην ελληνική εκπαίδευση. Το «Εργαστήριο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Μελέτης της Σχολικής Ζωής» προσεγγίζει τη μελέτη του σχολείου ως κοινωνοπολιτισμικού συστήματος στο οποίο εντάσσεται η κοινωνικοποίηση του παιδιού. Στο σχολείο συντελείται η μάθηση των κανόνων και των προσδοκιών της κοινωνικής αλληλεπίδρασης: εκεί το βιολογικό υποκείμενο μετασχηματίζεται σε κοινωνικό πολιτισμικό υποκείμενο, αποκτώντας και διαμορφώνοντας την προσωπική και κοινωνική του ταυτότητα.
Το σημερινό σχολείο αδυνατεί να εξασφαλίσει τις υγιείς κοινωνικές σχέσεις που είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική παιδαγωγική αλληλεπίδραση. Καθημερινά καταγράφονται φαινόμενα σχολικής βίας, εκφοβισμού και ρατσισμού. Τα ελληνικά σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δεν αποτελούν εξαίρεση. Πολλοί μαθητές και μαθήτριες δηλώνουν ότι νιώθουν να μην ανήκουν στο σχολείο. Μάλιστα, το σχολείο το βιώνουν σαν χώρο απειλητικό, όπου είναι καταδικασμένα σε καθημερινές σκληρές δοκιμασίες. Από την άλλη μεριά, αρκετοί εκπαιδευτικοί βιώνουν και αυτοί το σχολείο σαν μία εχθρική πραγματικότητα.
Από αυτούς τους προβληματισμούς προκύπτει η ανάγκη λειτουργίας ενός οργανωμένου ερευνητικού και εκπαιδευτικού διεπιστημονικού χώρου που να εστιάζει στην καθημερινότητα του σχολείου. Το «Εργαστήριο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Μελέτης της Σχολικής Ζωής» φιλοδοξεί να αφοσιωθεί σε αυτή την αποστολή. Κύριος σκοπός του είναι η ανάπτυξη εμπειρικής έρευνας γύρω από τη βιωμένη καθημερινή εμπειρία μαθητών και εκπαιδευτικών.
Μεταξύ άλλων, το «Εργαστήριο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Μελέτης της Σχολικής Ζωής» επιχειρεί να αναδείξει τις διάφορες «κουλτούρες του σχολείου». Συχνά γίνεται αναφορά στην «κουλτούρα της πρωτιάς» και τις αρνητικές της προεκτάσεις της στις κοινωνικές σχέσεις στη σχολική τάξη. Πιο πρόσφατη, αλλά εξίσου σημαντική προς διερεύνηση, είναι η «κουλτούρα της σκληρότητας»: κάτω από την επίδρασή της οι μαθητές/μαθήτριες χωρίζονται σε κάστες– οι δυνατοί και οι άλλοι, και θεωρείται φυσιολογικό οι τελευταίοι να εκφοβίζονται, να απομονώνονται και να αποκλειστούν. Ισχυρές κουλτούρες και οι δύο, ενεργοποιούνται και αναπαράγονται στο σχολείο, αλλά αντικατοπτρίζουν κουλτούρες και συμπεριφορές, οι οποίες καλλιεργούνται και επιβραβεύονται στην ευρύτερη κοινωνία. Στη βάση της παραδοχής ότι η γνώση των φαινομένων αποτελεί το πρώτο βήμα για βελτιωτικές παρεμβάσεις, το «Εργαστήριo Εκπαιδευτικής Έρευνας και Μελέτης της Σχολικής Ζωής» ευνοεί ερευνητικές προσεγγίσεις που μπορούν να ρίξουν φως στα φαινόμενα που αναφέρθηκαν, καθώς και στις διασυνδέσεις μεταξύ σχολικών και εξωσχολικών πολιτισμικών φαινομένων.
Μπορείτε να ανατρέξετε στα προηγούμενα Εργαστηρια, από τη συγχώνευση των οποίων προήλθε το παρον Εργαστήριο, μέσω των ακόλουθων υπερσυνδέσμων:
